Trening mentalny w przygotowaniu tenisistów do zawodów

W języku angielskim termin „mental” oznacza umysłowy. Z punktu widzenia psychologii sportu, trening mentalny sportowca w każdej dyscyplinie powinien zaczynać się od treningu mentalnego, czyli od ukształtowania w jego umyśle tych obrazów psychomotorycznych i reprezentacji ruchowych, które stanowią podstawę techniki sportowej wybranej dyscypliny.

Aby ukształtować w psychice sportowca niezbędne wyobrażenia ruchowe, każdy trener rozpoczyna trening mentalny młodych, początkujących sportowców od pokazania wymaganych w danej dyscyplinie ruchów i czynności ruchowych, tzn. demonstruje niezbędne ruchy i proponuje ich wykonanie poprzez naśladownictwo. Po opanowaniu początkowego ruchu rakietą, trener zaprasza dzieci do zamknięcia oczu i wykonania tego samego ruchu w myślach, czyli ideomotorycznie lub mentalnie. Tak zaczyna się trening motoryczny dla opanowania techniki sportowej – najpierw przez naśladowanie, potem przez zapamiętywanie ruchów i czynności ruchowych demonstrowanych przez trenera, a następnie przez odtwarzanie tych ruchów w umyśle. Mentalnie postrzegane działanie staje się umiejętnością motoryczną, a w miarę treningu i automatyzacji staje się mentalną umiejętnością motoryczną. Później, gdy ćwiczenia fizyczne stają się coraz trudniejsze do opanowania, możliwe staje się ich doskonalenie za pomocą metod treningu mentalnego.

Jeżeli zestaw działań taktyczno-technicznych jest już wyuczony i zaakceptowany przez sportowca w procesie treningowym, to zostaje on zapamiętany w jego pamięci psychomotorycznej i łatwo odtworzony mentalnie, czyli w jego umyśle. W związku z tym, zaczynając od aktywności na korcie tenisowym, trening mentalny w treningu tenisistów może być kontynuowany również poza kortem. Sport wyczynowy nieustannie potwierdza potrzebę treningu mentalnego dla sportowców wyczynowych. Jednocześnie w treningu uzdolnionych tenisistów ważne jest, aby nie ograniczać treningu mentalnego tylko do indywidualnych działań każdego zawodnika, ale stosować ćwiczenia i sparowane treningi mentalne w wyimaginowanych sytuacjach zawodniczych. Jako środki pomocnicze mogą tu służyć podpowiedzi trenera, analiza akcji zawodniczych na układzie, oglądanie filmów i teledysków, itp.

Efekt treningowy treningu mentalnego jest najpierw przechowywany w krótkotrwałej pamięci motorycznej sportowców. Jego utrwalenie w pamięci długotrwałej jest utrwalane za pomocą psychomięśniowej relaksacji w spoczynku – mówi, Adrian Bugno – trener mentalny.

Z analizy przygotowania przed zawodami czołowych tenisistów świata oraz z badań ankietowych sportowców wynika, że praca treningowa, ukierunkowana głównie na fizyczne i taktyczno-techniczne przygotowanie motoryczne zawodników, decyduje tylko w 10% o sukcesie zawodniczym, a pozostałe 90% sukcesu pochodzi od zdolności psychicznych ideomotorycznych, intelektu psychomotorycznego, wytrzymałości i cech wolicjonalnych osobowości sportowca.

Tenisiści klasy międzynarodowej są zdolni do szybkiej mobilizacji wolicjonalnej w ostrych momentach rywalizacji z równorzędnym przeciwnikiem, czemu sprzyja ich wysoki poziom treningu psychicznego. Bez regularnego treningu mentalnego niemożliwe jest osiągnięcie i utrzymanie stanu „atletycznej formy” przez długi czas, co zachęca tenisistów klasy międzynarodowej do regularnego treningu mentalnego.

Mentalnie przygotowują się do każdego odpowiedzialnego meczu, a ta gotowość do rywalizacji nie tylko na prawdziwym korcie, ale także na korcie wyobrażonym, czyli w ich umyśle, jest stale w polu ich wewnętrznej uwagi.

Stan psychicznej gotowości do rywalizacji jest możliwy do wytrenowania, podobnie jak stan sprawności fizycznej. Potrzeba treningu mentalnego jest wzmacniana przez doświadczenie zwycięstw sportowych i analizę błędów, doskonalona przez regularne inwentaryzowanie swoich schematów myślowych, planów działania, oceny możliwości przeciwnika i motywacji do osiągnięć sportowych.

Medytacja i trening mentalny mogą być z powodzeniem łączone. Aby wzmocnić efekty treningu mentalnego wielu odnoszących sukcesy tenisistów na świecie stosuje obecnie techniki orientalnej medytacji. Dlatego też trening mentalny może odbywać się również podczas okresów snu sportowca, zgodnie ze wstępnie ustalonymi ustawieniami snu.

Rola psychologa sportowego w treningu mentalnym jest ważna zwłaszcza w pracy z młodymi sportowcami. Młodzi sportowcy często ulegają pokusie naśladowania „gwiazd” sportu, kopiując w myślach ich poczynania. Ale ślepe mentalne kopiowanie i zapożyczanie cudzych doświadczeń z treningów nawet najbardziej znanych sportowców nie zawsze jest gwarancją sukcesu dla młodych tenisistów z powodu ich niedojrzałości psychicznej i niekompetencji. Dlatego do likwidacji tej niekompetencji służy psycholog sportowy – doradca lub trener, który zna metody psychologii sportu i krok po kroku uczy technik treningu medytacyjno-mentalnego.

Nie jest wskazane, aby trener sztywno narzucał swoją wolę i sposób działania zawodnikowi w tak delikatnym procesie psychiczno-emocjonalnym, jakim są metody i procedury treningu mentalnego. Dlatego bardzo ważne jest, aby trenerzy uczyli tenisistów nie tylko widzieć, ale również „czuć” sytuację w grze, wykorzystując swoje umiejętności techniczne w zależności od akcji i kontrakcji przeciwnika.

Ucząc tenisistów technik treningu mentalnego należy wziąć pod uwagę następujące psychologiczne i sportowo-techniczne osobliwości tenisa, które stawiają wysokie wymagania osobowości sportowców:

  • tenis jest złożonym sportem koordynowanym o acyklicznej biomechanicznej strukturze ruchów sportowców, co wymaga rozwiniętego myślenia umysłowego, dużej ruchliwości, siły i stabilności procesów nerwowych;
  • grając w tenisa zawodnicy muszą podejmować decyzje w bardzo krótkim odstępie czasu, co wymaga szybkiego myślenia i dokładnego widzenia.

WNIOSKI

Podnoszenie potrzeby samodoskonalenia psychicznego u młodego tenisisty poprzez regularne treningi mentalne w wybranym sporcie to jedna z najważniejszych zasad pedagogicznych współczesnego trenera.

Zdolność gracza do żywej wizualizacji własnych i przewidywania działań taktycznych i technicznych przeciwnika zapewnia wyższy sukces w zawodach i długowieczność kariery sportowej zawodników klasy międzynarodowej.

Trening mentalny tenisistów poprawia myślenie psychomotoryczne i pamięć ruchową sportowca, rozwija umiejętność szybkiego wejścia w optymalny stan gotowości bojowej do zawodów, utrzymywania „formy sportowej” przez cały turniej.

Trening mentalny tenisistów sprzyja lepszej gotowości do osiągania sukcesów w zawodach, trenuje koncentrację uwagi na celach gry, zwiększa celność i skuteczność sportowych działań taktycznych i technicznych.

Stosowanie technik treningu ideomotorycznego i autogenicznego w treningu mentalnym tenisistów pozwala utrzymać wysoką samoocenę możliwości gry i pewność osobistego sukcesu sportowca, przyczynia się do jego samodoskonalenia psychicznego i rozwoju osobistego oraz zapewnia szybką regenerację po treningu i ładunki konkurencyjne.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here